Twee weken geleden schreven we over de verzorging van de fruitbomen en het belang van een goede bewatering. We hebben nogal wat keuzes en dus hebben we even de tijd genomen om goed na te denken over hoe we het bewateringssysteem willen gaan aanleggen. Met dank voor de hulp van vriendje Paul Molkenboer van Brontec! Lees hier verder welke keuzes we hebben gemaakt en hoe we het systeem gaan aanleggen.

Het type waterpomp

De eerste keuze die we moesten maken was welk type pomp we wilden gaan toepassen. Er stond in het pomphuis een oude centrifugaalpomp, het grote nadeel daarvan is dat de aanzuigslang gevuld moet worden met water voordat de pomp aan kan. Aangezien we er niet altijd zijn is dat een uitgangspunt dat niet gaat werken. We zullen dus sowieso aan een nieuwe pomp moeten: eentje die zelf het water kan aanzuigen. Probleem is echter dat het waterpeil in de bron behoorlijk kan schommelen en ook wel eens richting de 10 meter of dieper kan gaan zakken: de grens wat een dergelijke pomp aan kan is een diepte van maximaal ongeveer 9 meter: gezien het klimaat bestaat er dus zo maar een kans dat in de zomer de pomp “droog” komt te staan. Aangezien we een systeem willen dat altijd water geeft is dit dan ook niet de juiste keuze.

Zo komen we dan op een bronpomp: een pomp die je in het water zelf laat zakken. Een dergelijke pomp hebben we ook al in onze huidige bron hangen voor de bewatering van de paddocks en de paardenbak en deze doet het ruim 10 jaar probleemloos. Een dergelijke pomp van het merk Joval gaan we dan ook in Portugal inzetten, de Joval BS807. En aangezien we graag wat overcapaciteit hebben willen we een pomp die tegen het maximum aanzit op 230 volt.

Deze betrouwbare pomp is geeft circa 7.500 liter water per uur met een druk van circa 8,5 bar. Deze pomp kan water tot een hoogte van 86 meter oppompen: ruim voldoende dus voor hetgeen wij willen bereiken. Als een van de weinige pompen levert het een electrakabel aan 1 geheel tot in het pomphuis: de meeste merken leveren 1,5 meter kabel en dan moet de rest er met een losse kabel aan gemonteerd worden: omdat dit onder water kan komen te hangen heeft dit absoluut niet de voorkeur! Daarnaast is de pomp onderhoudsvrij en kan tegen zand. Dit type pomp wordt ingezet voor het beregenen van grote tuinen en voor de kleinere landbouw: we vallen precies in de doelgroep!

Aansturing van de pomp

Zoals in het artikel van 2 weken geleden aangegeven zijn er 2 merken van beregeningscomputers die de markt domineren: Rainbird en Hunter. We kiezen hier voor de meest gebruikte in Nederland en dat is die van Rainbird. De keuze is gevallen op de Rainbird RC2, deze kan 8 zones aansturen (voor latere uitbreiding) en wordt via WiFi met de Rainbird App aangestuurd. Bij latere uitbreidingen kun je denken aan de aansturing en beregening van de paardenbak, water bij de dierverblijven, watervoorziening van het zwembad etcetera! Werkend op de 2,4 kHz WiFi-frequentie verbinden we deze unit met het netwerk en vanaf dat moment kunnen we de installatie op afstand besturen. Hieronder in het filmpje wordt uitgelegd hoe het werkt:

Bewateren van de fruitbomen

Voor het bewateren van de fruitbomen hebben we een heus “bewateringsplan” gemaakt. In dit plan leggen we de bewatering zodanig aan dat we nog steeds met de trekker de grond tussen de bomen kunnen bewerken. Het plan bestaat in de basis uit:

1. Een 63mm tyleen hoofdleiding die voor de watertoevoer zorgt
2. Per bomenrij (ca. 10) een aftakking op 25 mm tyleenleiding
3. Bij iedere fruitboom (ca. 50) een aftakking op 16 mm druppelleiding
4. Rond iedere fruitboom worden een ruime en een smallere cirkel van druppelleiding gelegd, ca. 4 meter druppelleiding per boom
5. Dat zijn 13 druppelgaten per boom die ieder 3,8 liter water per uur geven, dus een kleine 50 liter water per uur per boom
6. Op de 2 plaatsen waar we 3 rijen druivenstokken hebben staan leggen we vanuit de 25 mm tyleenbuis 3 rijen druppelleiding, in totaal ca. 100 meter
7. In totaal circa 300 meter druppelleiding = 900 druppelgaten * 3,8 liter water per uur = totaal 3.420 liter water per uur, minder dan de helft van hetgeen de pomp maximaal kan leveren.

Op de beregeningscomputer kunnen we het bewateringsschema dan sturen: bijvoorbeeld in het vroege voorjaar alleen ’s ochtends en ’s avonds een uurtje en dit opvoeren naar 1,5 uur in april en 2 uur in de warme maanden, al naar gelang de behoefte en dat de bomen het goed (blijven) doen. Daarnaast stellen we de GPS-locatie van de unit in waarmee het systeem de weercondities ophaalt en toepast: bij verwachtte regen bijvoorbeeld zal de bewatering niet worden uitgevoerd.

Aansluiten van de pompinstallatie

Het installeren en aansluiten van de pomp wordt het lastigste karwei, ook omdat ik alleen ben in de eerste week. Aangezien de bron ongeveer 4,5 meter breed is en waarschijnlijk taps toeloopt naar beneden zullen we er voor moeten zorgen dat de bronpomp in het midden van de bron gehangen moet worden. Aangezien de sturing vanuit het pomphuis moet komen wordt het even puzzelen hoe we dit gaan doen zonder dat ik uit de bron gedregd moet worden. Het volgende hebben we er op bedacht:

1. Allereerst boren we in het middel van de betonnen afdekking van de bron een gat zodat we daar een RVS-ketting kunnen laten zakken. We monteren een anker waaraan de RVS-ketting kan hangen en laten de ketting een paar meter zakken in de bron
2. Vervolgens brengen we in het bestaande gat in het pomphuis naar de bron de tyleenbuis in die we aan de andere kant van de bron via de bestaande klep naar ons toe halen met behulp van een lang eind hout of iets dergelijks
3. We bevestigen de stroom- en signaalkabel van de pomp aan de tyleenleiding en trekken deze terug het pomphuis in. Daar halen we de stroom- en signaalkabel van de tyleenleiding en brengen de tyleenleiding opnieuw terug naar de andere kant van de bron.
4. We hebben dan de stroom- en signaalkabel en de tyleenleiding in het pomphuis en bij de pomp. We sluiten de tyleenbuis aan aan de pomp en halen de RVS-ketting naar ons toe en bevestigen die aan de RVS-ketting
5. Dan kunnen we de pomp laten zakken in de bron, precies in het midden. We hangen de pomp op circa. 10-12 meter zodat we altijd water hebben!

Aansluiten techniek

Het aansluiten van het technische gedeelte voor het aansturen van de bron zal zo veel mogelijk vooraf voorbereid worden. Paul Molkenboer van Brontec zal de verschillende componenten (stroomaansluiting, pomprelais en de Rainbird RC2) voormonteren op een stuk triplex zodat ik deze ter plekke kan monteren en de stroom- en signaalkabel van de pomp kan aansluiten, de elektrisch gestuurde klep kan monteren, de uitvoerleiding er aan kan koppelen en tot slot de toegangsstroom op de lasdoos kan plaatsen. Daarmee zou technisch de installatie moeten werken en water moeten geven! Dat is dan een eerste test waard! We zullen gelijk wat extra wandcontactdozen plaatsen zodat we extra stroom punten hebben in het pomphuis en we sluiten direct verlichting aan, altijd handig.

Aanleggen tyleen- en druppelleiding

Daarna kan de tyleen- en druppelleiding in de boomgaard aangesloten worden. We starten met aan de buitenzijde van het pomphuis de aanvoerleiding uit de bron aan te sluiten op een “galerij”. Deze “galerij”, ook wel waterverdeler genoemd, bevat de aftakpunten en ieder aftappunt wordt door een elektronische klep vanuit de RainBird RC2 aangestuurd. De aftakpunten kunnen we gebruiken om bijvoorbeeld de bewatering van de fruitbomen, paardenbak, zwembad etcetera los van elkaar aan te sturen en de benodigde hoeveelheid water geven op het moment dat het nodig is. Zo zijn we zo flexibel mogelijk in de watervoorziening. Het aantal aftakpunten is in principe oneindig, de beperking zit op 8 stations die door de Rainbird RC2 aangestuurd kunnen worden.

Na de aanleg van de aftakpunten gaan we op 1 aftappunt verder met de aanleg van de basis met de 63mm hoofdleiding. Op de plaatsen waar we moeten aftakken boren we gaten van ca. 22 mm in de 63mm hoofdleiding en daaroverheen plaatsen we klemmen op de 63mm tyleenleiding op de plek van het geboorde gat die een aftakking geeft naar de 25mm tyleenleiding langs de bomenrijen. We kiezen voor deze optie omdat de druppelleiding kwetsbaarder is: de 63mm en 25mm tyleenleiding kan “meer hebben”: dus als we er een keer met de trekker overheen rijden gaat het niet direct stuk…

De 25mm tyleenleiding leggen we langs de verschillende rijen fruitbomen zoals op het bewateringsplan aangegeven (zie hierboven). Daarna plaatsen we bij iedere fruitboom een T-verbinding naar 16 mm druppelleiding en die leggen we om de boom heen in een ruimere cirkel en een krappere en sluiten af met een einddop. Zo zorgen we dat het water goed bij de wortels in de grond komt maar dat de boomstam niet nat wordt. Daarnaast ontstaan er met druppelleiding geen plassen maar wordt het water evenredig door de grond opgenomen.

Bovendien staan er bij de woning en achter het pomphuis richting de erfgrens nog op 2 plaatsen 3 rijen met druivenstokken van circa. 25 meter per rij druivenstokken, in totaal dus circa. 450 meter druivenstok. We brengen vanuit de hoofdleiding van 63mm weer een 25mm tyleenleiding naar de druivenstokken en per rij druivenstokken takken we af naar 16mm druppelleiding. Een rechte lijn druppelleiding is hier voldoende.

De verwachting is dat we hier qua werk wel een aantal dagen mee bezig zullen zijn. Als dit gereed is kunnen we met de in het artikel van vorige week beschreven WiFi-installatie de werking van het geheel met de Rainbird app op de telefoon testen. Als het zo ver is zullen we natuurlijk daar verslag van doen.

Als dit allemaal goed gaat hebben we in de zomer en het najaar lekkere zoete en sappige sinaasappels, mandarijnen, citroenen, granaatappels, druiven en waarschijnlijk nog wat andere soorten fruit! Daarnaast ligt er weer een basis van waaruit we verder kunnen uitbreiden met de planten direct rondom het huis, beregening van de paardenbak, water in de dierverblijven, water in het zwembad etcetera!

In een latere fase zullen we de mogelijkheid onderzoeken of we van het water in de bron ook echt drinkwater kunnen maken. Zo kunnen we langzaam toewerken naar een meer zelfvoorzienende levensstijl. Dat is echter voor later!